کاشی چیست؟  کاشی محصولات سفالین و سرامیکی است که در مرحله نازک کاری ، ساخت بنا استفاده میشود و به آن در اصطلاح سنگ مصنوعی هم گفته میشود.

این واژه از نام شهر کاشان اقتباس شده که از اوایل دوران اسلامی به عنوان مرکز صنعت سفال سازی مشهور بود.

کلمه کاشی (Tile) از کلمه لاتین (Tegula) گرفته شده که مترادف فرانسوی TUILE می باشد به معنای گل پخته سقف و کلمه انگلیسی TILE نیز به معنای پوشش بر روی ساختمان است.

کلمه سرامیک (Ceramic) نیز از ریشه یونانی آن یعنی کراموس KERAMOS گرفته شده به معنی سفالگری Potiery و چیزی که سوخته شود.

 

 

کاشی فراورده ای سرامیکی، متشکل از دانه های ظریف متبلور و متخلخل است که معمولاً در حرارت بالاتر از ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد پخته شده و در انواع لعاب دار و بدون لعاب تولید می شود.

رویه لعابی کاشی ممکن است براق، نیمه براق، مات، ساده، گلدار، سفید و یا رنگی باشد.

البته می دانیم که بطور کلی به مواد غیر آلی غیر معدنی جامد و غیر فلزی ، سرامیک گفته میشود که با توجه به این تعریف کاشی ها نیز نوعی سرامیک محسوب می شوند.

کاشی به دو دسته کفی و دیواری تقسیم میشود.

نوع کفی آن اصطلاحاً در بازار ، سرامیک نامیده می شود.

بنابراین با توجه به تعریف اصلی سرامیک ها، سرامیک مصطلح در بازار در حقیقت همان کاشی کفی است و منظور ما از سرامیک همان کاشی کفی میباشد و نه تعریف عام سرامیک ها.

به عبارت دیگر تفاوت کاشی دیوار با کاشی کف در استحکام، درصد جذب آب و کیفیت لعاب روی آن دارد و اگر لعاب روی کاشی از جنس سرامیک باشد به آن اصطلاحاً سرامیک گویند.

 

 

کاشی و سرامیک از محصولات عمـده خـاک رس و سـفال مـیباشـند.

کاشـی هـای سـرامیکی سـطوح مکان های بهداشتی در داخل منازل و همچنین بیمارستانها را به صورت فراگیر دربر می گیرند.

امروزه به علت تنوع طرح و اندازه ، از آنها در سایر فضاهای عمومی و خصوصی استفاده می کنند و به علـت تنـوع در مقاومت لعاب در محیط های شیمیایی مختلف و فضاهایی مانند کارخانجات دارای محیط شیمیایی و یـا آزمایشگاه ها ، کاشی تنها مصالح مورد مصرف می باشد.

 

کاشی دارای دو بخش است:

۱-  قطعه سفالی که قسمت اصلی و استخوان بندی کاشی را تشکیل می دهد.
۲-  لعاب روی آن که ماده ای است شیشه ای ، جنس لعاب از شیشه و اکسیدهای فلزی و مواد معدنی می باشد.

کاشی دارای انواع و گونه های متفاوتی است . استفاده یا عدم استفاده از لعاب ، مهم ترین عامل تمایز انواع کاشی به شمار می آید. میزان تخلخل کاشی نیز در درجه دوم اهمیت قرار دارد. رنگ درکاشی های لعاب خورده می تواند در بافت کاشی وارد شده باشد. این رنگ می تواند رنگ طبیعی خاک رس ، یا رنگدانه ای باشد که قبل از پخت کاشی به رس اضافه شده باشد. در برخی موارد در کاشی های لعاب خورده ، رنگ ( معمولا مخلوطی ازسیلیکات سرب و رنگدانه ها ) پس از پخت بدنه بر لعاب سطح اعمال می شود . سپس کاشی را جهت ممزوج ( شیشه ای ) نمودن لعاب با بدنه ، مجددا در کوره پخت قرار می دهند. کاشی های لعاب خورده دارای رنگ ها ، طرح ها و بافت های سطحی متنوع تری در مقایسه با نوع بدون لعاب هستند.

 

انواع کاشی از لحاظ کاربرد:

الف .کاشی کف 

ب .کاشی دیوار

ج .کاشی های پرسلانی

د .گرانیتی

 

الف) کاشی کف ( برای استفاده در کف ساختمان ها): کاشی های کف به دلیل اینکه در مجاورت اصطکاک بالایی قراردارند، بایستی محکم باشند، مقاومت سایشی سطح بالا و جذب آب پایینی داشته باشند. به همین علت این نوع کاشی ها معمولا در درجه حرارت بالاتری نسبت به کاشی های دیوار پخته می شوند. به علاوه ضخامت این نوع کاشی ها معمولا از ضخامت کاشی دیوار بیشتر است.

 

ب) کاشی دیوار ( برای استفاده در دیوار های داخلی ساختمان ) : این نوع کاشی ها معمولا در درجه حرارت پایین تری نسبت به کاشی کف پخت می شوند، بنابراین جذب آب بالاتری دارند و لعاب آن ها شفاف تر می باشد.
نکته١ : جذب آب بالا ( تا حد استاندارد ) برای کاشی ھای دیوار امری منفی تلقی نمی شود و این جذب آب بالا ، از لحاظ مسائل فنی ضروری است.

نکته٢ : از کاشی ھای مخصوص دیوار و با جذب آب بالا به ھیچ عنوان نباید برای نما و یا خارج از ساختمان استفاده کرد.

نکته٣ : کاشی کف را می توان برای دیوار استفاده نمود، اما کاشی دیوار را نمی توان برای کف استفاده کرد.

ج) کاشی پرسلانی : این نوع کاشی ھا از مواد اولیه بسیار مرغوب و با کیفیت بالا ( خاک رس سفید رنگ یا کائولینی ) تھیه می شوند و در شرایط ویژه ای از جمله فشار پرس و دمای پخت بالا( ١٢٠٠ درجه به بالا ) پخته و محصولی بسیار مقاوم از نظر مقاومت شکست ، با مقاومت سایشی سطح بالا و با تخلخل بسیار پایین می باشند. کاشی پرسلانی در برابر یخ زدگی، فرسایش و مواد شیمیایی از مقاومت بسیار بالایی برخوردار است. به ھمین جھت برای استفاده در مناطق عمومی پر رفت و آمد و فضاھای آزاد، کاشی ھای پرسلانی و گرانیتی ایده آل ھستند.
نکته: پشت کاشی ھای پرسلانی معمولا سفید رنگ است، اما ممکن است در مواردی خاص کاشی پرسلانی پشت سفید نباشد.

 

د) کاشی گرانیتی : در بازار ، به کاشی ھای پرسلانی بدون لعاب و پولیش خورده ( صیقل یافته ) به اصطلاح ، گرانیت گفته می شود. این نوع کاشی ھا مانند کاشی ھای پرسلانی از مقاومت بالا و جذب آب پایینی برخوردار ھستند.
نکته: منظور از کاشی گرانیتی، سنگ گرانیت نیست.

 

لعاب کاشی چیست؟

لعاب کاشی ، لایه ای شیشه ای است که به صورت مایع بر روی بدنه کاشی ریخته و سپس پخته می شود.

لعاب روی سطح کاشی تخلخل ھای موجود سطح را می پوشاند و از نفوذ مواد مختلف به بدنه کاشی جلوگیری می کند ، به علاوه امکان چاپ طرح ھای متنوع را بر روی کاشی فراھم میکند.

لعاب ھا را می توان به دو دسته کلی ١ – براق  و  ٢ – مات دسته بندی کرد.

لعاب ھای براق ، درخشندگی بالایی دارند و محیط را روشن تر و بزرگ تر نشان می دھند ، تمیزکاری آسان یکی دیگر از محاسن لعاب ھا براق است. از معایب لعاب ھای براق میتوان به سر و لیز بودن بیشتر نسبت به لعاب مات اشاره کرد . به علاوه لکه ھای بجامانده از دست برروی لعاب براق واضح تر است. از طرفی دیگر سر بودن لعاب مات بسیار کم است و این نوع لعاب به محیط آرامش بیشتری می بخشد.

انواع رایج چاپ طرح بر روی سطح کاشی : 

روش فلت ( Flat ) : در این روش قدیمی ، رنگ به روی شابلون ریخته شده و تیغه ای رنگ را روی کاشی پخش می کند. ( کیفیت و شفافیت در این روش پایین است.)

 

روش روتو ( RotoColor ) : در این روش که مناسب تر از روش فلت است، طرح کاشی به وسیله لیزر بر روی سیلندرھای استوانه ای حک می شود و سپس به وسیله تماس سیلندر بر روی سطح کاشی ، طرح چاپ میشود. ( این روش کیفیت بالاتر و ظرافت بیشتری دارد.)

روش دیجیتال ( Digital Printing ) : در حال حاضر این روش بھترین و با کیفیت ترین روش چاپ طرح بر روی کاشی است. مبنای کار این روش تقریبا مانند پرینتر ھای معمولی است و اين نوع چاپگر ھا بدون ھیچ تماسی با سطح کاشی ، طرح را چاپ می کنند. فناوری چاپ دیجیتال امکان چاپ طرح بر روی کاشی ھای استراکچر ( برجسته ) را نیز فراھم کرده است.

 

 انواع پخت کاشی :

تک پخت : در این روش بدنه کاشی و لعاب آن ھر دو ھمزمان و در درجه حرارت بالا پخت می شوند و فقط یک بار کاشی وارد کوره می شود. معمولا کاشی های پرسلانی که بایستی جذب آب بسیار پایین داشته باشند به این روش پخت می شوند.

دو پخت : معمولا کاشی های مرغوب مخصوص دیوار ، به این روش پخت می شوند. یعنی یک بار بدنه کاشی پخته می شود و سپس لعاب بر روی بدنه ریخته و در کوره ھای مخصوص پخت لعاب پخته می شود. این کار باعث می شود لعاب از کیفیت بالایی برخوردار باشد.

سه پخت : برای اعمال طرح ھا و دکور ھای خاص تر روی کاشی ھای آماده و پخته شده ، کاشی ھا وارد کوره می شوند و طرح ھا بر روی آن ھا پخت می شوند.

کاشی ھای رکتیفای شده ( Rectified tile ) :

کاشی ھایی که پس از فرایند تولید ، به وسیله دستگاه ھای برش ، کاملا گونیا ، صاف و ھم اندازه می شوند کاشی ھای رکتیفای یا کالیبره گفته می شوند. این نوع کاشی ھا را می توان بدون بندکشی نصب کرد که این امر ھم باعث زیبایی کار می شود و ھم به بھداشت محیط کمک می کند.

نکته مھم : درزھای میان کاشی ھا محل مناسبی برای رشد باکتری ھا و آلودگی ھستند ، بنابراین بھتر است علاوه بر انتخاب کاشی رکتیفایی شده ، از کاشی با بزرگترین سایز قابل اجرا استفاده کرد. انتخاب سایز بزرگ علاوه بر کم کردن درزھای باکتری خیز ، محیط را بزرگ و مجلل تر نشان میدھد.

فناوری نانو در صنعت کاشی :

به فناوری که در آن با ذرات با اندازه متر ام١,٠٠٠,٠٠٠,٠٠٠ یا نانومتر سرو کار دارد ، فناوری نانو گفته می شود. در صنعت کاشی ، با پوشاندن سطح کاشی با ذرات بسیار ریز نانومتری، سطح کاشی خاصیت خود تمیزشوندگی و آنتی باکتریال به خود می گیرد. این خاصیت از کثیف شدن ، رشد باکتری، جذب رطوبت و ھر گونه آلودگی بر روی کاشی جلوگیری می کند.

نکته : اگر چه ممکن است قیمت کاشی ھای نانو ، گران تر از کاشی ھای معمولی باشد ، اما ھزینه شستشو و نگھداری آنھا بسیار پایین تر است.

 

عیوب کاشی ھا : 

تاب کاشی : یکی از عیوب کاشی ھا تاب بیش از حد استاندارد ، به خصوص تاب تعقر است. کاشی به ھیچ عنوان نباید تاب تقعر داشته باشد.

نکته مھم در مورد تاب ، این است که کمی تاب تحدب برای کاشی به خصوص کاشی ھای دیوار مشکلی پیش نمی آورد ، ( کاشی ھای دیوار به علت جذب آب بالا ، می توانند اندکی تاب تحدب داشته باشند ) بنابراین اگر کاشی را از سمت سطح لعابدار بر روی زمین صاف قراردھید ، یا نباید ھیچ درزی بین کاشی و سطح باشد و یا بایستی کمی دو طرف کاشی فاصله اندکی با زمین داشته باشد.
اما اگر مرکز کاشی با فاصله از سطح زمین قرار گیرد ، آن کاشی مشکل فنی دارد.

لعاب : لعاب روی سطح کاشی از لحاظ ظاھری نباید مشکل خاصی داشته باشد. یک راه ساده برای تشخیص کیفیت لعاب، دقت به بازتاب نور لامپ بر روی لعاب است. ھر چه این تصویر شفاف تر باشد ، کیفیت لعاب بالاتر است.

 

جذب آب بیش از حد مجاز : یک کاشی نباید بیشتر از حد مجاز جذب آب داشته باشد.

یک آزمایش ساده اما غیر دقیق این است که چند قطره آب پشت بدنه کاشی ریخته شود و بین ۵ تا ١٠ دقیقه صبر شود.

در کاشی ھای پرسلانی و گرانیتی ھیچ گونه (یا بسیار اندک) جذب آبی نباید مشاھده شود.

در کاشی ھای کف سرامیکی جذب آب بایستی به مقدار کم باشد ، در کاشی ھای دیوار ھم که ، مشاھده جذب آب بالا ، طبیعی است.

مقاومت در برابر مواد شیمیایی : یک کاشی مرغوب در برابر مواد شوینده بایستی مقاوم باشد و تغییر شکل ندھد.

برای تست مقاومت در برابر مواد شیمیایی و شوینده ، می توان چند روز قبل از خرید نھایی ، یک نمونه از طرح انتخاب شده را خریداری نمود و پس از ریختن کمی ماده شوینده ، آن را برای چند روز به ھمین حال گذاشت. پس از چند روز نباید کاشی تغییر شکل داده باشد.
شکنندگی: کاشی نباید با فشار ھای جزئی و ضربات آرام بشکند.

شما برای دیدن محصولات دیگر ما میتوانید روی لینک زیر کلیک کنید یا در گوگل بازرگانی جلیلی را سرچ کرده و از محصولات ما دیدن کنید

خرید کاشی

منابع :

١ .فصل نامه سرامیک و ساختمان

٢.شناخت کاشی و سرامیک به زبان ساده! نوشته: مھندس مسعود رستگاری

٣.کاشی و سرامیک بسیار ساده است! نوشته: مھندس کیوان حمزه زاده توفیقی

کاشی چیست؟

کاشی های کالیبره یا رکتیفای

پیشنهاد طراحان

راهنمای نصب کاشی و سرامیک

بازرگانی جلیلی